Ұлытау табиғаты

Егер географиялық центрография тұрғысынан қарасақ, онда Ұлытау - біздің Отанымыздың геометриялық орталығы, қазақ жерінің өзегі. Ұлытау ауданының ауданы 12 293 105 гектарды құрайды, бұл Қарағанды облысы аумағының 30% және Қазақстан территориясының 4,5% құрайды, батыстан шығысқа қарай 540 км және солтүстіктен оңтүстікке қарай 435 км.

           Рельефі таяз, аласа таулы, шоқылы жер және төбелер арасындағы кең алқаптар. Табиғи аймақтар: дала, жартылай шөл және шөл. Күшті континентальды, құрғақ климат, қатты булану, жиі желдер. Жазда максималды ауа температурасы + 45⁰С, қыста -46⁰С дейін төмендейді.

           Ең биік жері - Ақмешіт Әулие тауы - 1130 м.Ал Едіге тауы (1060 м); Ұлытау массивінің өзінен басқа Кишитау, Арғанаты және Желдыадыр таулары да бар. Ал ең төменгі нүкте - Қарсақпай шоқыларының оңтүстік бөлігінде, теңіз деңгейінен 100 метр биіктікте орналасқан Мыңбұлақ ойпаты.

 Ұлытау өңірінде 12 өзен, жүзден астам бұлақ және 11 көл бар. Ең үлкен өзен - Қаракеңгір. Өзеннің ұзындығы 350 шақырым, шайылған аумағы 16 700 шақырым, орташа жылдық ағыны секундына 2,1 текше метрге жетеді. Жазда көптеген су қоймалары кебеді немесе кішірейеді. Көптеген көлдердің ішіндегі ең ірілері: Қаракойын, Ащикөл, Бараккөл, Қоскөл.Тоғай қопалары өзен мен көлдердің жағалауларында өседі. Географиялық және ботаникалық зерттеулерге сәйкес Ұлытау аумағында өсімдіктердің 617 түрі - ағаштар, бұталар, жартылай бұталар, шөпті көпжылдықтар табылды. Олардың ішінде екі жүзден астамы дәрілік өсімдіктер, олардың 19-ы сирек кездесетін түрлердің қатарына жатады. Қорық-музей мамандары Жезқазған ботаникалық бағымен бірге Ұлытау флорасын зерттеу бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізеді.
Ұлытау фаунасы да бай, мұнда Қызыл кітапқа енген жануарлар бар.