Ұлытау қорық-музейінің тарихи-мәдени ескерткіштері

Әулиетау

Санат: Тарих

Сипаттама: Әулиетау. Ұлытау тауларының шыңы. Ол Ұлытау ауылынан батысқа қарай 2 км жерде орналасқан. Жергілікті ауызша аңыздарға сәйкес, Әулиетау шыңы аспанға жақын, дәл осы жерде Жер мен Аспан тоғысады. Ежелгі заманнан бастап тау қасиетті орын, құдайлар мен рухтардың мекені, үнемі әрекет ететін қасиетті күштер мен рәсімдер орны, адамның табиғатпен нәзік деңгейде байланысы орны болып саналды..

Едыге

Санат: Тарих

Сипаттама: Едіге. Тас конструкциясы. Ол Ұлытау ауылынан батысқа қарай 35 км жерде орналасқан Едіге тауының басында орналасқан. Ғимарат Алтын Орда дәуірінен басталады. Аңыз бойынша, Алтын Орданың әмірі Едіге би осында жерленген. Тағы бір аңызда Алтын Орда ханы Тоқтамыс Едігенің жерленген жеріне жақын жерленген дейді..

Дын

Санат: Тарих

Сипаттама: Қауын. Тас конструкциясы. Ұлытау өңірінде бірнеше ұқсас құрылымдар бар. Бір ғимарат Байқоңыр ауылының жанында, төрт ғимарат Егінді ауылының жанында орналасқан. Олардың ішіндегі ең атақтысы - Домбаул. Салттық құрылымдар оғыз-қыпшақ заманынан басталады. Археологиялық қазбалар жерлеудің жоқтығын көрсетті. Шамасы, олар салттық ғимараттар..

Дулыгалы

Санат: Тарих

Сипаттама: Дулығалы. Мешіт. Ол Дулығалы өзенінің оң жағалауында, Ұлытау ауылынан батысқа қарай 170 км жерде орналасқан. 19 ғасырдың соңында салынған. ХХ ғасырдың 70-жылдары өмір сүрген әйгілі дәстүрлі емші Қази Ишан мешіт жанындағы некрополиске жерленген.

Домбаул

Санат: Тарих

Сипаттама: Домбаул. Тас құрылым Жошыхан мазарынан солтүстікке қарай 7 км жерде орналасқан. Аңыз бойынша, ол Жошыханның кеңесшісі, «Ақсақ құлан» дала әуенінің (күйінің) авторы, аңызға айналған қолбасшы Кетбұғаның әкесі болған. Ғалымдардың ресми нұсқасы бойынша бұл ғұрыптық құрылым оғыз-қыпшақ заманына жатады (VIII-IX ғғ.).

Болган ана

Санат: Тарих

Сипаттама: Болған ана. Мазар. Ол Жезқазған қаласынан оңтүстікке қарай 50 км жерде, Кеңгір өзенінің сол жағалауында орналасқан. XIV-XV ғасырларда салынған. Аңыз бойынша, ол Жошыханның келініне тиесілі болған. Жақын маңда Құлан Ана мазары салынды. Аңыз бойынша мазар Шыңғыс ханның күңіне тиесілі болған; құпия бұйрық бойынша ол Жошыханды өлтіруге басшылық жасаған. Сондықтан «Ақсақ құлан» дала күйі жанама түрде Жошыхан өлімін жазалаушы туралы хабарлайды.

Петроглифы Байконура

Санат: Тарих

Сипаттама: Байқоңыр петроглифтері. Үңгір суреттері. Қола дәуірі, ерте темір дәуірі, орта ғасырлар. Олар Байқоңыр өзенінің оң жағалауында, Байқоңыр ауылынан оңтүстікке қарай 2 км жерде орналасқан. Өзен бойында, 20 км бойы, тастарда жануарлардың, жануарлардың жартастағы суреттері, аң аулау көріністерінің, күн сәулесіндегі адамдар мен күймелердің бейнелері ойылған.

Мавзолей Алаша-хана

Санат: Тарих

Сипаттама: Алашахан. Мазар. Ол Сәтбаев қаласынан шығысқа қарай 60 км жерде, Қаракеңгір өзенінің оң жағалауында, Малшыбай ауылынан батысқа қарай 2 км жерде орналасқан. XV ғасырдың соңында салынған. Аңыздардың бірі бойынша мазар ежелгі Тұран мемлекетінің князына тиесілі болған. Тағы бір аңызда Батыс Түрік қағанатының қағанының жерленгендігі туралы айтылады. Кейбір ғалымдардың пікірінше, осы жерде Қазақ хандығының ханы Хақназар жерленген.