Арыстанбек Мұхамедиұлы: Наурыз ең әуелі балдырғандарға арналуы керек
5 наурыз 2018 жыл
Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы «Егемен Қазақстанға» наурыз мейрамын жаңа үлгіде өткізу жөнінде тарқата әңгімелеп берді.
– Арыстанбек Мұхамедиұлы, осыдан бірер жыл бұрын республикалық баспасөз беттерінде Наурыз мейрамын жаңа үлгіде өткізу жөнінде толғақты ой айтып, жалпы ұлттық ауқымда атап өтудің тың жолдарын ұсынған едіңіз. Елбасының былтыр сәуір айында жарияланған мақаласынан кейін бұл мәселеге ерекше ден қою қажеттілігі туындаған секілді.
– Әрбір мерекенің өзіндік салмағы бар, ал Наурыз біздің ұлттық ең бірінші мерекеміз! Дәстүрімізді дәріптеп, асыл мұраларымыздың бедерін айшықтауда орны ерекше бұл мерекені қазақ халқы «жақсылықтың бастауы» деп ұғады. Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында: «Жаңа тұрпатты жаңғырудың ең басты шарты – сол ұлттық кодыңды сақтай білу. Онсыз жаңғыру дегеніңіздің құр жаңғырыққа айналуы оп-оңай», – деп айтқан сөзі бар.
Шығыстың шырайын келтірген, халық арасында керемет қолдауға ие бұл мереке ХVIII ғасырға дейін ежелгі Грекияда, ежелгі Римде, Ұлыбританияда, 1700 жылға дейін ежелгі Русьте де аталып келген. Сондықтан тарихы әріде жатқан осы ұлық күнге біз айрықша ықылас танытып, оның мазмұндық қыры менен сырын одан әрі байыта түсуіміз керек. Наурыз мерекесі 1991 жылы 15 наурызда Қазақстан Президенті Жарлығының негізінде мемлекеттік мәртебеге ие болған. Ал 2009 жылдың 24 сәуірінде Елбасы наурыз айының 21, 22, 23 күндерін «Наурыз мейрамы» деп жариялады.
Нақ осы күннен бастап республикамызда Наурыз мейрамы кеңінен атап өтіле бастады. Данышпан ата-бабаларымыз бұл күнді табиғаттың ғажап белгілерін ескере отырып, айрықша қасиеті бар ай ретінде бағалаған.
Ұлытау сұхбатында Елбасы Н.Ә.Назарбаев: «Біз ұлттық мәдениетіміз бен салт-дәстүрімізді қастерлеуіміз керек» деген сөзінде үлкен мән жатыр. Заман бір орында тұрған жоқ. Наурыз мейрамына жаңа реңк беру үшін адамның ұлтына, діни бағыныстылығына қарамастан, адамгершілік құндылықтарға мән бергеніміз абзал. Қазақстан халқы түгел қамтылатындай мазмұнын жасау керек. Бірліктің, татулықтың, еңбектің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі бәрімізге қатысты.
– Арыстанбек Мұхамедиұлы, осыдан бірер жыл бұрын республикалық баспасөз беттерінде Наурыз мейрамын жаңа үлгіде өткізу жөнінде толғақты ой айтып, жалпы ұлттық ауқымда атап өтудің тың жолдарын ұсынған едіңіз. Елбасының былтыр сәуір айында жарияланған мақаласынан кейін бұл мәселеге ерекше ден қою қажеттілігі туындаған секілді.
– Әрбір мерекенің өзіндік салмағы бар, ал Наурыз біздің ұлттық ең бірінші мерекеміз! Дәстүрімізді дәріптеп, асыл мұраларымыздың бедерін айшықтауда орны ерекше бұл мерекені қазақ халқы «жақсылықтың бастауы» деп ұғады. Мемлекет басшысының «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында: «Жаңа тұрпатты жаңғырудың ең басты шарты – сол ұлттық кодыңды сақтай білу. Онсыз жаңғыру дегеніңіздің құр жаңғырыққа айналуы оп-оңай», – деп айтқан сөзі бар.
Шығыстың шырайын келтірген, халық арасында керемет қолдауға ие бұл мереке ХVIII ғасырға дейін ежелгі Грекияда, ежелгі Римде, Ұлыбританияда, 1700 жылға дейін ежелгі Русьте де аталып келген. Сондықтан тарихы әріде жатқан осы ұлық күнге біз айрықша ықылас танытып, оның мазмұндық қыры менен сырын одан әрі байыта түсуіміз керек. Наурыз мерекесі 1991 жылы 15 наурызда Қазақстан Президенті Жарлығының негізінде мемлекеттік мәртебеге ие болған. Ал 2009 жылдың 24 сәуірінде Елбасы наурыз айының 21, 22, 23 күндерін «Наурыз мейрамы» деп жариялады.
Нақ осы күннен бастап республикамызда Наурыз мейрамы кеңінен атап өтіле бастады. Данышпан ата-бабаларымыз бұл күнді табиғаттың ғажап белгілерін ескере отырып, айрықша қасиеті бар ай ретінде бағалаған.
Ұлытау сұхбатында Елбасы Н.Ә.Назарбаев: «Біз ұлттық мәдениетіміз бен салт-дәстүрімізді қастерлеуіміз керек» деген сөзінде үлкен мән жатыр. Заман бір орында тұрған жоқ. Наурыз мейрамына жаңа реңк беру үшін адамның ұлтына, діни бағыныстылығына қарамастан, адамгершілік құндылықтарға мән бергеніміз абзал. Қазақстан халқы түгел қамтылатындай мазмұнын жасау керек. Бірліктің, татулықтың, еңбектің, ізгіліктің, бақыттың мерекесі бәрімізге қатысты.
– Ел арасында «Наурыз мерекесі бұқаралық сипаттан ажырап, сахналық кейіпке еніп кетті» деген де сөздер айтылып жүр.
– Иә, аздаған жұртшылықтың қызықтауына ғана айналған фольклорлық қойылым көрінісінен аспай жүргені рас. Сол себепті мерекенің өзіне сәйкес айшықтарын түлете отырып, фольклорлық-этнографиялық ауқымнан жалпы қазақстандық мереке дәрежесіне жеткізу керек. Бұл мәселеде Ұлттық намыс пен рухани болмысымызды жаңғырту деген асқақ ой жатыр. Қазір Наурыз дегенде, тігілген киіз үйлерге келіп, қонақ болып кететіндер мен сырттан бақылайтындар деп екіге бөліп қарауға болады. Мерекеде бақылаушылар болмайды, бәрі де қатысушы болу керек. Біз осыған аса назар аударғанымыз жөн. Сондықтан да Наурызға қажет іргелі ізденістер мен тарихи әрі заманауи шаралар турасында айтар болсақ, мұның бірнеше жолы бар.
– Ол қандай жолдар?
– Бірінші. Ең әуелі Наурыз балдырғандарға арналуы керек. Наурызда біз бар мейірім-шапағатымызды балғын балапандарымызға арнағанымыз дұрыс. Жаңа жылға сәби неге үйір? Рождество несімен мықты? Аяз ата да, Санта-Клаус та ең әуелі баланың тілін табады. Бір ғана шырша сол күннің шырайын келтіріп, Жаңа жылдың идеологиялық нысанына айналып кетті.
– Ол қандай жолдар?
– Бірінші. Ең әуелі Наурыз балдырғандарға арналуы керек. Наурызда біз бар мейірім-шапағатымызды балғын балапандарымызға арнағанымыз дұрыс. Жаңа жылға сәби неге үйір? Рождество несімен мықты? Аяз ата да, Санта-Клаус та ең әуелі баланың тілін табады. Бір ғана шырша сол күннің шырайын келтіріп, Жаңа жылдың идеологиялық нысанына айналып кетті.
Толық нұсқасы Egemen.kz сайтында: https://egemen.kz/article/165252-arystanbek-mukhamediuly-nauryz-enh-aueli-baldyrghandargha-arnaluy-kerek
- 10.00 - 18.00
- 13.00 - 14.00
- Дүйсенбі - Жұма
- Қазақстан, Қарағанды обл., 101500
- Ұлытау ауд., Бұлқышев көшесі, 14
- , 2-16-16
- Факс: +7(71035) 2 13 42,
"Ұлытау" ұлттық тарихи-мәдени және табиғи қорық-мұражайы